Ν.3091: Άρθρο 10 Απαλλαγή πρώτης κατοικίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

 

1. Οι παράγραφοι 1, 2, 3, 4, 6 και 7 της ενότητας Α' του άρθρου 26 του N. 2961/2001 (ΦΕΚ 266/Α') αντικαθίστα­νται ως ακολούθως:

«1. Κατοικία ή οικόπεδο, που αποκτάται αιτία θανάτου από σύζυγο ή τέκνα του κληρονομουμένου κατά πλήρη κυριότητα, απαλλάσσεται από το φόρο, εφόσον ο κληρο­νόμος ή κληροδόχος ή ο σύζυγος αυτού ή τα ανήλικα τέ­κνα τους δεν έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επι­καρπίας ή οίκησης σε κατοικία ή ιδανικό μερίδιο κατοικίας που πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειάς τους ή δικαίωμα πλήρους κυριότητας σε οικόπεδο οικο­δομήσιμο ή σε ιδανικό μερίδιο οικοπέδου, στα οποία αντι­στοιχεί εμβαδόν κτίσματος που πληροί τις στεγαστικές τους ανάγκες και βρίσκονται σε δήμο ή κοινότητα με πλη­θυσμό άνω των τριών χιλιάδων (3.000) κατοίκων.

Η απαλλαγή παρέχεται για ποσό αξίας:

α) κατοικίας μέχρι εξήντα πέντε χιλιάδες (65.000) ευρώ για κάθε άγαμο κληρονόμο ή κληροδόχο και μέχρι εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ για κάθε έγγαμο και διαζευγμένο ή χήρο ή άγαμο γονέα, που έχουν την επιμέλεια των τέ­κνων τους. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά είκοσι χι­λιάδες (20.000) ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα αυτών και κατά τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ για το τρί­το και καθένα από τα επόμενα τέκνα τους, εφόσον στον δικαιούχο κληρονόμο ή κληροδόχο περιέρχεται μία μόνο

κατοικία εξ ολοκλήρου και κατά πλήρη κυριότητα και όχι ποσοστό εξ αδιαιρέτου,

β) οικοπέδου μέχρι τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ για κάθε άγαμο κληρονόμο ή κληροδόχο και μέχρι πενήντα πέντε χιλιάδες (55.000) ευρώ για κάθε έγγαμο και δια­ζευγμένο ή χήρο ή άγαμο γονέα, που έχουν την επιμέλεια των τέκνων τους. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά οκτώ χιλιάδες (8.000) ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα αυτών και κατά δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα τους, εφόσον στον δικαιούχο κληρονόμο ή κληροδόχο περιέρχεται ένα μόνο οικόπεδο εξ ολοκλήρου και κατά πλήρη κυριότητα και όχι ποσοστό εξ αδιαιρέτου.

Η απαλλαγή χορηγείται και στην περίπτωση που ο κλη­ρονόμος ή ο κληροδόχος είναι κύριος ποσοστού εξ αδιαι­ρέτου κατοικίας ή οικοπέδου και κληρονομεί και το υπό­λοιπο ποσοστό, ώστε να γίνεται κύριος ολόκληρου του ακινήτου, καθώς και στην περίπτωση συνένωσης ψιλής κυριότητας και επικαρπίας.

Οι στεγαστικές ανάγκες καλύπτονται, αν το εμβαδόν της κατοικίας ή του ιδανικού μεριδίου της κατοικίας είναι εβδομήντα (70) τ.μ., προσαυξανόμενα κατά είκοσι (20) τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά είκοσι πέντε (25) τ.μ. για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέ­κνα, των οποίων την επιμέλεια έχει ο δικαιούχος.

2.  Το αιτία θανάτου αποκτώμενο οικόπεδο ή το οικόπε­δο, στο οποίο βρίσκεται η αιτία θανάτου αποκτώμενη κα­τοικία, πρέπει απαραίτητα να είναι οικοδομήσιμο, να βρί­σκεται μέσα σε εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο δήμου ή κοινότητας και τούτο να βεβαιώνεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες ή, αν αυτές δεν υπάρχουν, από τον αρμόδιο δήμαρχο ή πρόεδρο της κοινότητας και με δική τους ευ­θύνη.

Προκειμένου για οικισμούς, που προϋπήρχαν του 1923, ή δήμους ή κοινότητες, στους οποίους δεν υπάρχει εγκε­κριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, η βεβαίωση του προηγούμε­νου εδαφίου, ότι το οικόπεδο είναι οικοδομήσιμο, χορη­γείται από τις ίδιες δημόσιες αρχές ή όργανα.

3.  Η απαλλαγή από το φόρο της κτήσης αιτία θανάτου παρέχεται για μία φορά. Δεν απαλλάσσεται ο κληρονό­μος ή ο κληροδόχος που έτυχε απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης ή γονικής παροχής ή κληρονομιάς.

Παρέχεται απαλλαγή από το φόρο για την απόκτηση νέου ακινήτου, με τις λοιπές προϋποθέσεις του άρθρου αυτού, εφόσον ο κληρονόμος ή ο κληροδόχος, πριν ή κα­τά την υποβολή του αιτήματος για νέα απαλλαγή, υπο­βάλει δήλωση και καταβάλει εφάπαξ το ποσό του φόρου που επιμεριστικά αναλογεί στην αξία του πρώτου ακινή­του κατά το χρόνο της χορήγησης της νέας απαλλαγής, με τους φορολογικούς συντελεστές του χρόνου χορήγη­σης της πρώτης απαλλαγής, εκτός αν ο φόρος που ανα­λογεί στην αξία του ακινήτου ή στο καταβληθέν τίμημα κατά το χρόνο χορήγησης της πρώτης απαλλαγής είναι μεγαλύτερος, οπότε καταβάλλεται ο μεγαλύτερος αυ­τός φόρος.

4.  Η απαλλαγή παρέχεται με τον όρο ότι η κατοικία ή το οικόπεδο θα παραμείνει στην κυριότητα του κληρονόμου ή κληροδόχου για μία τουλάχιστον πενταετία. Αν πριν από την πάροδο της πενταετίας μεταβιβασθεί η κατοικία ή το οικόπεδο ή συσταθεί σε αυτό οποιοδήποτε εμπράγματο δικαίωμα, εκτός από υποθήκη, ο κληρονόμος ή κληροδό- χος έχει υποχρέωση, πριν από τη μεταβίβαση ή τη σύστα­ση του εμπράγματου δικαιώματος, να υποβάλει δήλωση

και να καταβάλει εφάπαξ ολόκληρο το ποσό του φόρου που αναλογεί επιμεριστικά στην αξία του ακινήτου του χρόνου μεταβίβασης ή στο δηλούμενο τίμημα της μεταβί­βασης, εφόσον αυτό είναι μεγαλύτερο της αξίας του ακι­νήτου, εκτός εάν ο φόρος που αναλογεί στην αξία του ακι­νήτου κατά το χρόνο της κτήσης αιτία θανάτου είναι με­γαλύτερος, οπότε καταβάλλεται ο μεγαλύτερος αυτός φόρος.

Πριν από την πάροδο πενταετίας απαγορεύεται να συ­νταχθεί συμβολαιογραφικό έγγραφο, με το οποίο να με­ταβιβάζεται η κυριότητα ή να συνιστώνται εμπράγματα δι­καιώματα, εκτός από υποθήκη, σε κατοικία ή οικόπεδο, που απαλλάχθηκε από το φόρο κληρονομίας κατά την πα­ράγραφο 1 της ενότητας αυτής, αν δεν προσαρτηθεί από το συμβολαιογράφο, στο συμβόλαιο που θα συντάξει, βε­βαίωση του προϊσταμένου της αρμόδιας δημόσιας οικο­νομικής υπηρεσίας ότι υποβλήθηκε δήλωση και καταβλή­θηκε ολόκληρο το ποσό του φόρου που επιμεριστικά ανα­λογεί στην αξία του μεταβιβαζόμενου ακινήτου.

6.  Στις περιπτώσεις των δύο προηγούμενων παραγρά­φων της ενότητας αυτής, αν η αξία που απαλλάχθηκε από το φόρο αποτελεί τμήμα της συνολικής αξίας της κατοι­κίας ή του οικοπέδου, ο κύριος και πρόσθετος φόρος επι­βάλλονται στο τμήμα της αξίας που προσδιορίζεται με βά­ση τη σχέση της αξίας που απαλλάχθηκε προς τη συνολι­κή αξία του χρόνου απαλλαγής.

7.  Προκειμένου για κτήση αιτία θανάτου κατοικίας ή οι­κοπέδου, που απαλλάσσεται από το φόρο κληρονομίας κατά τις διατάξεις της ενότητας αυτής, στην εμπρόθεσμη δήλωση κληρονομίας που υποβάλλεται από τον υπόχρεο πρέπει να διατυπώνεται ρητά αίτη μα για απαλλαγή από το φόρο για απόκτηση πρώτης κατοικίας και να γίνεται ρητή μνεία ότι η κατοικία ή το οικόπεδο δεν θα μεταβιβασθεί ή επιβαρυνθεί με εμπράγματο δικαίωμα, εκτός από υποθή­κη, για μία πενταετία από την απόκτησή του. Η ρητή αυτή μνεία πρέπει να περιλαμβάνεται και στις πράξεις αποδο­χής της κληρονομίας ή κληροδοσίας.»

2.  Η ενότητα Α' του άρθρου 43 του N. 2961/2001 αντι­καθίσταται ως ακολούθως:

«Α. Απαλλαγή πρώτης κατοικίας

Σε περίπτωση μεταβίβασης με γονική παροχή εξ ολο­κλήρου και κατά πλήρη κυριότητα, με τους όρους και τις προϋποθέσεις της ενότητας Α' του άρθρου 26:

α) κατοικίας, δεν υπόκειται σε φόρο ποσό μέχρι εξήντα πέντε χιλιάδες (65.000) ευρώ για κάθε άγαμο δικαιούχο. Το ποσό αυτό ανέρχεται σε εκατό χιλιάδες (100.000) ευ- ρώ, προκειμένου για έγγαμο και διαζευγμένο ή χήρο ή άγαμο γονέα, που έχουν την επιμέλεια των τέκνων τους, και προσαυξάνεται κατά είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα αυτών και κατά τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα τους,

β) οικοπέδου, δεν υπόκειται σε φόρο ποσό μέχρι τριά­ντα χιλιάδες (30.000) ευρώ για κάθε άγαμο δικαιούχο. Το ποσό αυτό ανέρχεται σε πενήντα πέντε χιλιάδες (55.000) ευρώ, προκειμένου για έγγαμο και διαζευγμένο ή χήρο ή άγαμο γονέα, που έχουν την επιμέλεια των τέκνων τους, και προσαυξάνεται κατά οκτώ χιλιάδες (8.000) ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα αυτών και κατά δέκα χι­λιάδες (10.000) ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επό­μενα τέκνα τους.»

3.  Η παράγραφος 2 του άρθρου 1 του N. 1078/1980 (ΦΕΚ 238/Α') αντικαθίσταται ως ακολούθως:

«2. Η απαλλαγή που προβλέπεται από την προηγούμε­νη παράγραφο παρέχεται:

α) για αγορά κατοικίας από άγαμο μέχρι ποσού αξίας εξήντα πέντε χιλιάδων (65.000) ευρώ,

β) για αγορά κατοικίας από έγγαμο και διαζευγμένο ή χήρο ή άγαμο γονέα, που έχουν την επιμέλεια των τέκνων τους μέχρι ποσού αξίας εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα αυτών και κατά τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα τους,

γ) για αγορά οικοπέδου από άγαμο μέχρι ποσού αξίας τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ, ενώ από έγγαμο και διαζευγμένο ή χήρο ή άγαμο γονέα που έχουν την επι­μέλεια των τέκνων τους μέχρι ποσού αξίας πενήντα πέ­ντε χιλιάδων (55.000) ευρώ. Το ποσό αυτό προσαυξά­νεται κατά οκτώ χιλιάδες (8.000) ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα αυτών και κατά δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα τους.»

4.  Η παράγραφος 5 του άρθρου 1του N. 1078/1980 αντι­καθίσταται ως ακολούθως:

«5. Η απαλλαγή από το φόρο μεταβίβασης για αγορά κατοικίας ή οικοπέδου παρέχεται μία φορά.

Απαλλαγή παρέχεται και για κάθε νέα αγορά ακινήτου εφόσον:

α) τα ακίνητα που έχει στην κυριότητά του κατά το χρό­νο της νέας αγοράς ο αγοραστής, o σύζυγος ή τα ανήλι­κα τέκνα τους, δεν πληρούν τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειάς τους και

β) ο αγοραστής υποβάλει την οικεία δήλωση και κατα- βάλει εφάπαξ το φόρο που αναλογεί στην αξία του ακινή­του που έτυχε της απαλλαγής.

Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής, ως αξία ακινή­του λαμβάνεται η αξία που έχει αυτό κατά το χρόνο της νέ­ας απαλλαγής. Ο φόρος που αναλογεί εξευρίσκεται με τη χρήση των συντελεστών που ίσχυαν κατά το χρόνο χορή­γησης της πρώτης απαλλαγής και καταβάλλεται εφάπαξ, εκτός αν ο φόρος που αναλογεί στην αξία του ακινήτου ή στο καταβληθέν τίμημα κατά το χρόνο χορήγησης της πρώτης απαλλαγής είναι μεγαλύτερος, οπότε καταβάλ­λεται ο μεγαλύτερος αυτός φόρος.

Η απαλλαγή αυτή παρέχεται και σε πρόσωπα τα οποία έτυχαν απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης για από­κτηση στέγης μέχρι 14.7.1980, καθώς και σε πρόσωπα που έτυχαν απαλλαγής από το φόρο κληρονομιάς ή γονι­κής παροχής για απόκτηση πρώτης κατοικίας, εφόσον για τα πρόσωπα αυτά συντρέχουν οι προϋποθέσεις απαλλα­γής της παραγράφου αυτής και καταβληθεί ο οικείος φό­ρος κατά περίπτωση.»

5.  Η παράγραφος 15 του άρθρου 1 του N. 1078/1980 αντικαθίσταται ως ακολούθως:

«15. Αν ο αγοραστής ή ο σύζυγος ή τα ανήλικα τέκνα τους έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οίκησης σε κατοικία ή ιδανικό μερίδιο κατοικίας ή δικαίω­μα πλήρους κυριότητας σε οικόπεδο ή ιδανικό μερίδιο οι­κοπέδου, θεωρείται ότι καλύπτονται οι κατά την παρά­γραφο 1 του άρθρου αυτού στεγαστικές ανάγκες, αν το συνολικό εμβαδόν των ανωτέρω ακινήτων είναι εβδομή­ντα (70) τ.μ., προσαυξανόμενα κατά είκοσι (20) τ.μ. για κα­θένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά είκοσι πέντε (25) τ.μ. για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα, των οποίων την επιμέλεια έχει ο δικαιούχος.»